Пурсиш: Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи, як савол пеш омадааст, ки мехостам дар атрофи он равшанӣ андозед. Як бародар гуфт, ки Аллома Ибни Обидини ҳанафӣ дар китоби Раддул муҳтор гӯёи ин ки гуфтаанд, ки Муҳаммад ибни Абдулваҳҳоб ва пайравонаш мисли Хавориҷ ҳастанд. Оё ин ҳақиқат дорад? Агар рост бошад, хоҳишмандам, сухани Аллома Ибни Обидинро бо зикри саҳифаи китоби Раддул муҳтор зикр мекардед. Пешопеш ташаккур.

Абдураҳмон Сайфуллозода

Посух: Ва алайкум салом ва раҳматуллоҳ, оре Аллома Ибни Обидин дар "боби буғот (боғиён)”-и ҳамин китоб; яъне "Раддул муҳтор”, онҷо ки вожаи "боғӣ” ва "хавориҷ”-ро таъриф ва дар бораи ҳукми ин ду гурӯҳ баҳс мекунад, чанд ҷумла таҳти унвони "Матлабе дар бораи пайравони Абдулваҳҳоб - Хавориҷи замони мо”, (ки албатта аз сиёқи каломи ӯ пайдост, ки муродаш ҳамин Муҳаммад ибни Абдулваҳҳоб, поягузори маслаки мавсум ба Ваҳҳобият мебошад), дар бораи фирқаи Ваҳҳобият менависад ва аз ҷумла мегӯяд:

"Чунон ки (маънои Хавориҷ) дар замони мо дар мавриди пайравони Абдулваҳҳоб воқеъ шудааст, ки аз минтақаи Наҷд хуруҷ карданд ва бар Ҳарамайн (Макка ва Мадина) истило пайдо намуданд. Онон (Ваҳҳобиҳо) тобеи мазҳаби Ҳанбалӣ буданд, вале эътиқод пайдо карданд, ки фақат худашон мусалмон ҳастанд ва ҳар кӣ мухолифи ақидаашон бошад мушрик аст, ва онгоҳ бо чунин ақидае, қатлу куштори Аҳли суннат ва уламои Аҳли суннатро мубоҳ шумурданд, то он ки Худованди Мутаол шавкати ононро шикаст ва шаҳрҳояшонро вайрон намуд ва сипоҳи мусалмонон дар соли 1233 ҳ.қ. бар онон пирӯз шуд...” (Раддул муҳтор, боби буғот, 16/378, ба нақл аз Алмактабатуш шомила).

Рӯшан аст, ки Аллома Ибни Обидин ҳангоме ки ин китоб (Раддул муҳтор)-ро менавишта, замоне буда, ки ҳанӯз пайравони Ибни Абдулваҳҳоб бар нимҷазираи Арбистон комилан истило пайдо накарда будаанд ва ҳатто дар баробари сипоҳи хилофати Усмонӣ шикаст хӯрда буданд. Аммо чунон ки медонед, баъдҳо, Ваҳҳобият бар тамоми ин сарзамин ғалаба пайдо карда ва басоти хилофати исломиро барчиданд. Мутаассифона.

Сайидюнуси Истаравшанӣ

Кимиёи саодат