Уммати исломӣ ва бино бар қубур
Дидем, ки салафимаслакон иддао мекунанд, ки уммат ва уламои исломӣ бар адами бино бар қубур иҷмоъ доштанд. Маънои ин сухан он аст, ки уммат аз ҳамон оғози рисолат иттифоқи назар доштанд, ки набояд биное бар қубур сохт ва ҳар куҷо ҳам, ки пайдо шавад, бояд бо замин яксон намуд.Агар ин иддаои салафиро дуруст ангорем, маънояш ин мешавад, ки мусулмонон аз ҳамон оғози рисолат ҳар куҷо, ки биноеро бар қабре медиданд, онро бо замин яксон менамуданд.
Агар дидем чунин накарданд, яъне биноеро аз қабре нобуд нанамуданд ва ҳамагӣ сукутро ихтиёр карданд, маънояш ин аст, ки онҳо бар хато ва гумроҳӣ иҷтимоъ кардаанд. Ин бар хилофи ривоятест, ки мегўяд: “Уммати ман бар хато иҷтимоъ намекунанд” ва дар баъзе аз онҳо омадааст, ки уммат бар залолат ва гумроҳӣ иҷтимоъ нахоҳанд кард.
Ҳоло, бубинем, ки дар ин маврид, уммат дар тўли дувоздаҳ қарн, яъне то замони зуҳури ҷаноби Ибни Абдулваҳҳоб чӣ мавзее доштанд?
Ба шаҳодат ва гувоҳии таърих, рўзе, ки Ислом дар нимҷазираи Арабистон интишор ёфт ва нури он кам‒кам қисмати муҳимме аз Ховари Миёнаро дарбар гирифт, дар он рўзгор қубури паёмбароне, ки маҳалли дафни онон маъруф буд, сақфу соябон, балки қубба ва боргоҳ ҳам дошт ва ҳамакнун қисмате аз қубури онон ба ҳамон шакл боқист.
Дар худи Макка қабри Исмоил ва модари ў Ҳоҷар дар ҳиҷр қарор дошт, қабри Доинёли паёмбар дар Шуш ва Ҳуду Солеҳу Юнусу Зулкифл дар Ироқ ва қубури паёмбароне монанди Иброҳими Халил ва фарзандони ў Исҳоқу Яъқубу Юсуф, ки ҳамагиро ҳазрати Мўсо аз Миср ба Байтулмуқаддас овард, дар Қудс аст ва ҳамагӣ дорои аломат ва нишона ва бино мебошанд.
Ҳамчунин ба шаҳодат ва гувоҳии кутуби таърих, рўзе, ки мусулмонон ин билодро фатҳ карданд, ҳаргиз аз мушоҳидаи ин осор нороҳат нашуданд ва фармони вайрону нобуд кардани ин қубур аз ҷониби ҳеҷ як аз хулафо ва ё фотеҳони исломӣ содир нагардид.
Агар он чи ки салафиҳо иддао мекунанд, ки уммат иҷмоъ бар ин амр доштанд, саҳеҳ бошад, нахустин саволе, ки барои ҳар яке аз мо матраҳ мешавад, ин аст, ки пас чаро мусулмонони садри Ислом ин қубурро солим ва тандуруст боқӣ гузоштанд ва дасте ба онҳо назаданд, балки баъзе аз онҳо вақте аз дунё чашм мепўшид, васият мекард, ки ўро дар канори зареҳи ин қубур дафн кунанд.
Яке аз уламои салафӣ ба номи Санъонӣ вақте бо чунин саволе рўбарў шуда ва барояш истидлол шуда, ки агар он чи ту мегўӣ рост бошад, пас чаро ин ҳама зареҳу қубур дида мешаванд, дар мақоми посух узре оварда, ки бадтар аз гуноҳ аст. Инак матни ишкол аз забони Санъонӣ:
فإن قلت هذا أمر عم البلاد واجتمعت عليه سكان الأغوار والأنجاد وطبق الأرض شرقا وغربا ويمنا وشاما وجنوبا وعدنا، بحيث لا تجد بلدة من بلاد الإسلام إلا وفيها قبور ومشاهد... بل هذه مساجد المسلمين غالبها لا يخلوا عن قبر أو قريب منه أو مشهد يقصده المصلون في أوقات الصلاة يصنعون فيها ما ذكر أو بعض ما ذكر. ولا يسع عقل عاقل أن هذا منكر يبلغ إلى ما ذكرت من الشناعة ويسكت عليه علماء الإسلام الذين ثبتت لهم الوطأة في جميع جهات الدنيا...
Агар гўӣ: Ин амр (яъне бинои қубур) дар тамоми билод шуюъ пайдо карда ва мардуми шарқу ғарбу Шому Яману Аданро фаро гирифта то ҷое ки ҳеҷ шаҳре аз шаҳрҳои исломиро пайдо намекунӣ магар ин ки дар он қубуру машоҳид ҳастанд.., то ҷое ки ҳатто аксари масоҷиди муслимин аз қабре ва ё машҳаде, ки намозгузорон дар вақтҳои намоз дар он вирду зикр мехонанд холӣ нест. Ақли ҳеҷ оқиле ҷоиз намешуморад, ки ин амр, як амри мункаре бошад ба ин андоза аз бадӣ, аммо бо вуҷуди ин, уламои Ислом дар баробари он сукут ихтиёр карда бошанд...
Он гоҳ баъд аз зикри ин ишкол, саъй карда ба он посух диҳад. Узре оварда, ки воқеан, ҳамон тавр ки мегўянд, бадтар аз гуноҳ аст. Зеро ў аввалан гуфта, ки кори авом далел бар сиҳҳати амре намебошад, яъне иддао мекунад, ки ҳамаи ин умур, ки бармешуморад, кори одамони авом буд. Сониян, гуфта, ки уламо қалбан розӣ набуданд ва чун аз умаро ва давлатмардон метарсиданд, наметавонистанд адами ризояти қалбии худро иброз доранд.
Санъонӣ зоҳиран мутаваҷҷеҳ нест, ки ин умур дар ҳамон оғози рисолат шуюъ дошт. Вақте он билод ба дасти мусулмонон фатҳ гардид, аввалан сипоҳиён, аз саҳобагони Паёмбар (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи) буданд. Онҳо авом буданд? Сониян, ин ки мегўяд уламо қалбан розӣ набуданд ва аз умаро метарсиданд, манзураш аз умаро ва давлатмардон чӣ касоне мебошанд? Оё ин давлатмардон одамони бад ва мунҳарифе буданд, ки Санъонӣ мегўяд уламо аз онҳо ҳарос доштанд? Зоҳиран худ таваҷҷўҳ надорад, ки ҳадафи ин иттиҳомаш ба куҷо равона аст. Умарое, ки он замон буданд, аз хулафои рошидин гирифта то хулафои Бани Умайя ва Бани Аббос мебошанд. Яъне ба назари ҷаноби Санъонӣ ин умаро, одамони золим ва ситамгаре буданд, ки уламо аз изҳори адами ризояти қалбияшон аз онҳо меҳаросиданд.
|
