Савол: Роҳи дил ба Худо ба чӣ сурат аст?
Ҷавоб: Роҳи дил ба ин сурат аст, ки дар вуҷуди инсон худоҷўӣ, худохоҳӣ ва худопарастӣ ба сурати як ғариза ниҳода шуда аст, ҳамчуноне ки ғаризаи ҷустуҷўи модар дар табиати кўдак ниҳода шуда аст. Кўдак модарро мехоҳад ва ҷустуҷў мекунад бе он ки худ бидонад ва ё бифаҳмад, ки чунин хоҳиш ва майле дар ў вуҷуд дорад. Худоҷўӣ, худохоҳӣ ва худопарастӣ низ дар вуҷуди инсон чунин аст. Ин роҳро роҳи фитрат низ меноманд.
Он чи роҳи аҳли ирфон ва тасаввуфро аз роҳи файласуфон ва мутакаллимони исломӣ ҷудо мекунад ҳамин ҷо аст. Орифон ва сўфиён (албатта сўфиёни ҳақиқӣ, на муддаиёни сўфигарӣ) аз он ҷо ки ба нерўи ишқи фитрӣ имон ва эътимод доранд, дар тақвияти ин нерў мекўшанд ва мўътақид ҳастанд, ки қалбро бояд тасфия ва поксозӣ кард ва онгоҳ бо маркаби нерўманди ишқ ба сўи Худо парвоз намуд. Аммо файласуфон ва мутакаллимон аз роҳи ақлу фикр мехоҳанд гумшуда ва матлуби худро кашф кунанд. Ориф мехоҳад парвоз кунад ва наздик шавад, файласуф мехоҳад сар ба кисаи тафаккур фурў барад ва биандешад. Ориф мехоҳад бубинад ва файласуф мехоҳад бидонад.
Ибодатҳо дар шариати муқаддаси Ислом барои парвариши ин ҳис аст ва ҳадди ақал яке аз фалсафаҳои ибодатҳо ин аст.
|