Оё метавон бо зиндону эъмоли фишору аз ин қабил амалкардҳои хушунатомез, ҷилави ақида ва андешаеро гирифт; ҳар андешае, ки бошад, чи писандида ва чи нописанд?

Дар посух ба ин пурсиш, ниёзе нест баҳси назарӣ кунем, нигоҳе гузаро ба таърих худ кофист посухамонро дарёбем. Ҷомеаҳое буданд, ки соҳибони қудрат барои ҷилавгирӣ аз нуфуз ва густариши андешае, он гоҳ ки пиндоштанд "хатарнок” аст, ба васоили зӯру фишор даст ёзиданд ва ба қалъу қамъи асҳоби он андеша пардохтанд, аммо натиҷа, дуруст акси он шуд, ки интизорашро доштанд.

Натиҷаи зӯру фишори калисои католик бар донишмандоне чун Галилей, Бруно ва Коперник, ки дар он рӯзгор андешаҳое матраҳ мекарданд, ки аз назари калисо "куфр”, "илҳод” ва "гумроҳӣ” қаламдод мешуд, ба ҳадде ки бархе аз ин донишмандон зинда ба оташ кашида шуданд, чӣ шуд? Оё ... идома »