Муқаррарот ва “боядҳо” ва “набоядҳо”-и исломӣ, моҳияти иҷтимоӣ дорад. Монанди баъзе аз динҳо чунин нест, ки нисбат ба иҷтимоъ ва умури иҷтимоӣ комилан бетафовут бошад.Ислом ба ҳамон андоза, ки ба саодати фардӣ андешида, ба саодати иҷтимоӣ низ андешидааст. Аслан саодати фардро, дар саодати ҷомеа мебинад.
Муқаррароти фаровони иҷтимоии исломӣ аз қабили дастур ба вафои ба аҳду паймонҳо, муқаррароти сиёсӣ, муқаррароти иқтисодӣ аз қабили дастур ба пардохтани закот ва хумс аз ҷониби дороён ба нодорон, муқаррароти ҳуқуқӣ (ҳуқуқи мутақобили мусулмонон бар якдигар, ҳаққи шавҳар бар ҳамсар, ҳаққи ҳамсар бар шавҳар, ҳаққи фарзандон бар волидайн, ҳаққи волидайн бар фарзандон, ҳуқуқи ғайри мусулмонон бар мусулмонон дар ҷомеаи исломӣ ва садҳо ҳуқуқи дигар) ва муқаррароти фаровони ҷазоӣ ҳамагӣ аз ин хислат аст, яъне ҳамагӣ нишондиҳандаи иҷтимоӣ будани муқаррароти исломист.
Ҳамчуноне, ки муқаррароте аз қабили ҷиҳод ва амри ба маъруф ва наҳйи аз мункар, аз масъулияти иҷтимоии исломӣ сарчашма мегирад.
Гузашта аз инҳо, ҳатто дар фардитарин муқаррарот аз қабили намоз ва рўза низ чошнии иҷтимоӣ дар онҳо зада шудааст. Намоз ба ҷамоат гузоридан, савобаш бештар аз намоз ба танҳоӣ хондан аст, ҳатто аз расули акрам(с) дар мавриди мардуме аз мусулмонон, ки ҳузур дар ҷамоатро тарк кардаанд, ривоят шудааст, ки мефармояд: “Наздик аст, ки мардуме, ки намоз дар масҷид гузориданро тарк мекунанд, мусулмононро дастур бидиҳам ҳезум ҷамъ карда ва бар дарҳои манзилҳояшон гузошта ва оташ зананд ва манзилҳояшон ба оташ кашида шавад.” Воҷиб аст бар мусулмонон ҳафтае як рўз дар намози ҷумъа гирди ҳам оянд ва намози ҷумъа барпо доранд ва дар хутбаҳои он, имоми ҷамоат онҳоро ба тақво ва парҳезгорӣ даъват намуда ва аз вазъи иҷтимоӣ ва сиёсии мусулмонон огоҳ намояд. Моҳи рамазон, ки ба поён расид, бар ҳамаи мусулмонон воҷиб аст намози ид барпо доранд ва садақаи фитр бар ниёзмандон бипардозанд.
Алломаи Таботабоӣ (р) дар ҷилди чаҳоруми тафсири “Ал-мизон” таҳти унвони “Ислом ба тамоми ҷиҳоташ иҷтимоист” (с. 126 то с. 31) баҳси муфассалеро дар ин замина матраҳ намуда ва ба исбот мерасонанд, ки ислом илова бар муқаррароти фиқҳияш, ҳатто дар асоситарин ва усулитарин маорифаш низ ҷанбаи иҷтимоӣ дорад.
|